Opracowanie „Pojazdy wycofane z eksploatacji” Unii Europejskiej pozostaje krytycznym punktem dla producentów pojazdów użytkowych: choć komisja Parlamentu Europejskiego 7 lipca 2025 roku osiągnęła postępy w przyszłej regulacji pojazdów wycofanych z eksploatacji, to jednak zwłaszcza producenci ciężarówek i autobusów nadal czują się nadmiernie obciążeni. Na to zwraca uwagę europejskie stowarzyszenie producentów ACEA w aktualnym komunikacie.
Cele recyklingu: postępy w zakresie tworzyw sztucznych Pre-Consumer
Celem planowanego rozporządzenia jest bardziej efektywna gospodarka obiegu zamkniętego w sektorze motoryzacyjnym. W centrum uwagi znajduje się zarządzanie pojazdami na końcu ich cyklu życia, zwłaszcza w kontekście odzyskiwania cennych i krytycznych surowców.
ACEA z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście decyzję parlamentu o uwzględnieniu tzw. tworzyw sztucznych Pre-Consumer – czyli materiałów powstających już w procesie produkcji – w ramach wskaźnika recyklingu. To ważny krok w kierunku realistycznego i zgodnego z obecnymi warunkami produkcji ustalenia
celów.
Jednocześnie stowarzyszenie apeluje o stopniowe podejście do wdrażania. Rynek obecnie nie dysponuje wystarczającymi ilościami wysokiej jakości, bezpiecznych i nadających się do motoryzacji tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.
Krytyka obowiązków producentów w zakresie pojazdów użytkowych
ACEA ostro krytykuje wpływ planowanego rozporządzenia na producentów pojazdów użytkowych. Według nich są oni narażeni na ryzyko prawne i finansowe, jako że mogą być pociągani do odpowiedzialności za karoserie w ramach obowiązku utylizacji, których ani nie wyprodukowali, ani nie wprowadzili na rynek.
W praktyce dotyczy to przede wszystkim karoserii ciężarówek i autobusów, które często są konstruowane przez firmy trzecie, ale trafiają do autoryzowanych zakładów przetwarzania (ATF) razem z pojazdem. Powstała w ten sposób niejasność dotycząca odpowiedzialności za demontaż i utylizację prowadzi według ACEA do niepewności prawnych i potencjalnych kosztów dodatkowych dla producentów.
ACEA opowiada się za wyłączeniem karoserii – podobnie
jak przyczep czy innego materiału ładunkowego – z rozszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR). Dzięki temu można uniknąć luk prawnych i niepewności w procesie przetwarzania oraz sprawiedliwie rozdzielić koszty.
„Parlament poczynił znaczące postępy, zwłaszcza w kontekście zawartości recyklingowej”, oświadczyła Sigrid de Vries, dyrektor generalna ACEA. „Jednak przytłaczające ryzyka prawne i finansowe, które niesłusznie nakładane są na producentów ciężarówek i autobusów, stanowią poważny problem w czasie, gdy na szali stoi konkurencyjność sektora.”
Sigrid de Vries podkreśla na koniec:
„Dzisiejsze głosowanie w komisji Parlamentu Europejskiego w sprawie opracowania dotyczącego pojazdów wycofanych z eksploatacji było krokiem w kierunku bardziej pragmatycznych regulacji, jednak nadal istnieją poważne obawy dotyczące nieuzasadnionych obciążeń dla producentów ciężarówek i autobusów.”
Kontekst ze strony Komisji Europejskiej: dane liczbowe i planowane regulacje
Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej, co roku w UE ponad sześć milionów pojazdów osiąga koniec cyklu
życia. Około 3,5 miliona z nich uważa się za „zaginione pojazdy” – nie są one prawidłowo rejestrowane ani poddawane przetworzeniu, co prowadzi do znacznych strat cennych surowców, takich jak aluminium czy metale ziem rzadkich. Niewidoczność łańcuchów dostaw i brak możliwości ich śledzenia, zwłaszcza przy eksportach, również niosą ze sobą duże ryzyko.
Zmienione rozporządzenie unijne ma w przyszłości obejmować nie tylko samochody osobowe, ale także motocykle, ciężarówki, autobusy i pojazdy specjalne. Inne planowane wymagania to:
- Minimalne wskaźniki recyklingu tworzyw sztucznych (Pre- i Post-Consumer)
- Wymogi projektowania dla recyklingu (np. łatwa demontaż)
- Utworzenie ogólnounijnej cyfrowej bazy danych pojazdów do śledzenia
- Zaangażowanie producentów w procesy odbioru przez EPR
Zgodnie z danymi UE obecnie około 85 procent masy pojazdów jest odzyskiwane. Nowe rozporządzenie ma na celu wyraźną poprawę nie tylko ilości, ale także jakości i możliwości ponownego wykorzystania strumieni materiałów.
